Cá Rô Phi Việt Nam “Xuất Ngoại” Tăng Trưởng Đột Biến: Cú Hích Lịch Sử và Cơ Hội Vàng Tại Thị Trường Mỹ

Tăng Trưởng Kỷ Lục: Cú Lội Ngược Dòng Ngoạn Mục Của Cá Rô Phi Việt Nam

Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu đối mặt với nhiều biến động, ngành xuất khẩu thủy sản Việt Nam vừa ghi nhận một điểm sáng rực rỡ và đầy bất ngờ: sự tăng trưởng “phi mã” của mặt hàng cá rô phi (bao gồm cả cá diêu hồng). Theo số liệu thống kê mới nhất từ Hải quan Việt Nam, 8 tháng đầu năm 2025, tổng kim ngạch xuất khẩu cá rô phi đã vượt mốc 63 triệu USD, đánh dấu mức tăng trưởng kỷ lục lên đến 174% so với cùng kỳ năm trước.

Điều đáng chú ý hơn cả là kim ngạch xuất khẩu cá rô phi nguyên con và các sản phẩm khác sang các thị trường đạt 52 triệu USD, tăng trưởng 359%. Con số này không chỉ là một kỷ lục trong năm mà còn vượt qua tổng kim ngạch xuất khẩu cá rô phi của Việt Nam trong suốt 5 năm trở lại đây, kể từ năm 2020. Mức tăng trưởng ba chữ số này cho thấy một sự “thay da đổi thịt” mạnh mẽ, khẳng định tiềm năng lớn của cá rô phi trong rổ hàng hóa xuất khẩu chủ lực của Việt Nam.

Sự bùng nổ này không phải là ngẫu nhiên, mà là kết quả của việc nắm bắt được nhu cầu thị trường thế giới, đặc biệt là sự chuyển dịch mạnh mẽ tại thị trường tiêu thụ lớn nhất hành tinh: Hoa Kỳ.

Hoa Kỳ: “Miền Đất Hứa” Với Những Đơn Hàng Khổng Lồ

Yếu tố then chốt tạo nên cú hích lịch sử này chính là nhu cầu nhập khẩu ồ ạt từ Mỹ. Thị trường này đang trở thành điểm đến quan trọng nhất, nơi diễn ra cuộc “gom đơn” cá rô phi Việt Nam lớn chưa từng có. Bằng chứng là riêng xuất khẩu cá rô phi của Việt Nam sang Mỹ đã chiếm tới 70% trong tổng tỷ trọng xuất khẩu mặt hàng này sang các thị trường. Sự áp đảo này cho thấy Mỹ không chỉ là thị trường lớn mà còn là thị trường chiến lược, mang tính quyết định đến vận mệnh của cá rô phi Việt Nam trên bản đồ xuất khẩu toàn cầu.

Sức Hút Cá Thịt Trắng Tại Mỹ

Theo dữ liệu từ Trung tâm Thương mại Thế giới (ITC), Mỹ luôn là quốc gia tiêu thụ cá rô phi nhiều nhất thế giới. Tuy nhiên, tình hình tiêu thụ 7 tháng đầu năm 2025 đã đưa cá rô phi lên một vị thế hoàn toàn mới. Cá rô phi hiện là loài cá thịt trắng được ưa chuộng nhất tại Mỹ, vượt qua cả những đối thủ nặng ký như cá tuyết cod và cá da trơn. Điều này cho thấy sự thay đổi rõ rệt trong thói quen ẩm thực và xu hướng tiêu dùng của người Mỹ, nơi họ tìm kiếm các sản phẩm cá thịt trắng có giá trị dinh dưỡng cao, dễ chế biến và giá cả phải chăng.

Trong số các sản phẩm, phi lê cá rô phi đông lạnh mã HS 030461 là mặt hàng được người tiêu dùng Mỹ tiêu thụ mạnh nhất.

Nhu Cầu Cá Thịt Trắng Toàn Cầu Và Vị Thế Của Việt Nam

Tổng quan thị trường cá thịt trắng của Mỹ cũng đang trên đà tăng trưởng. Bảy tháng đầu năm nay, Mỹ đã nhập khẩu hơn 1,1 tỷ USD cá thịt trắng từ thế giới, tăng 8% so với cùng kỳ năm 2024. Riêng sản phẩm chủ lực phi lê cá rô phi đông lạnh mã HS 030461, Mỹ nhập khẩu 262 triệu USD, tăng 19% và chiếm 23% tỷ trọng trong tổng cá thịt trắng nhập khẩu.

Trong cuộc đua cung ứng cho thị trường khổng lồ này, Việt Nam đã khẳng định được vị thế của mình. Việt Nam hiện là nguồn cung sản phẩm mã HS 030461 lớn thứ 2 cho Mỹ, chỉ đứng sau Trung Quốc.

Cuộc Chiến Cá Rô Phi Toàn Cầu: Thách Thức và Lợi Thế

Mặc dù đạt tăng trưởng đột biến, Việt Nam vẫn phải đối mặt với một thực tế là thị trường cá rô phi toàn cầu là một “sân chơi” cạnh tranh khốc liệt.

“Ông Lớn” Trung Quốc và Thị Trường Toàn Cầu

Thị trường cá rô phi toàn cầu được dự báo sẽ tiếp tục tăng trưởng mạnh mẽ, với sản lượng dự kiến đạt hơn 7 triệu tấn vào năm 2025. Các quốc gia cung cấp cá rô phi lớn nhất cho Mỹ và thế giới bao gồm: Trung Quốc, Indonesia, Ai Cập, và Brazil. Trong đó, Trung Quốc là nhà cung cấp lớn nhất thế giới, và cũng là nguồn cung chủ đạo cho Mỹ.

Theo nhận định của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), Việt Nam khó có thể cạnh tranh trực tiếp với các “ông lớn” này về mặt sản lượng để trở thành nguồn cung chính cá rô phi cho thế giới. Trung Quốc với chuỗi cung ứng khổng lồ và khả năng sản xuất quy mô lớn, đặc biệt là sản phẩm phi lê đông lạnh, hiện vẫn khó có quốc gia nào thay thế được.

Lợi Thế Cạnh Tranh Đặc Thù Của Việt Nam

Tuy nhiên, Việt Nam có lợi thế đặc biệt từ kinh nghiệm nuôi trồng và chế biến cá tra – một loài cá thịt trắng có nhiều điểm tương đồng với cá rô phi. Nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã nhanh chóng tận dụng kinh nghiệm này để bắt đầu đẩy mạnh nuôi trồng, sản xuất và xuất khẩu cá rô phi.

Thành công bước đầu này được minh chứng qua hoạt động của top các doanh nghiệp xuất khẩu lớn nhất 8 tháng đầu năm 2025, bao gồm: Công ty TNHH MTV Ấn Độ Dương, Công ty TNHH MTV đầu tư và tài chính V, Công ty CP Nam Việt, Công ty TNHH XNK thủy hải sản Kim Phát, Công ty TNHH thủy sản NVD. Những cái tên này cho thấy sự vào cuộc mạnh mẽ của các doanh nghiệp trong nước.

Chiến Lược Cạnh Tranh Bền Vững: Đi Tắt Đón Đầu

Để biến tốc độ tăng trưởng kỷ lục thành sự phát triển bền vững và cạnh tranh hiệu quả với các “ông lớn”, VASEP đã vạch ra một số chiến lược trọng tâm:

1. Tăng Trưởng Sản Lượng và Mở Rộng Diện Tích Nuôi Trồng

Mặc dù không thể cạnh tranh về quy mô sản xuất đại trà, Việt Nam cần tăng trưởng sản lượng và mở rộng diện tích nuôi trồng một cách khoa học, ứng dụng công nghệ cao để đảm bảo nguồn cung ổn định và chất lượng đồng đều.

2. Đảm Bảo Chất Lượng và Đa Dạng Hóa Sản Phẩm Giá Trị Gia Tăng

Đây là chìa khóa để “đi tắt đón đầu”. Việt Nam phải đảm bảo chất lượng nghiêm ngặt và đa dạng hóa sản phẩm để đáp ứng các yêu cầu khắt khe của các thị trường quốc tế, đặc biệt là Mỹ và EU.

• Tập trung vào giá trị gia tăng: Việc chú trọng vào các sản phẩm chế biến sẵn như phi lê và cá viên sẽ giúp Việt Nam gia tăng giá trị và mở rộng thị trường. Việc phát triển mạnh sản phẩm phi lê đông lạnh có thể giúp cạnh tranh tốt hơn với các đối thủ như Trung Quốc và Brazil, vốn là những nhà cung cấp phi lê hàng đầu.

3. Xây Dựng Thương Hiệu và Tận Dụng Lợi Thế Thương Mại

• Xây dựng thương hiệu và tăng cường marketing quốc tế: Việc định vị cá rô phi Việt Nam là sản phẩm sạch, chất lượng cao là vô cùng cần thiết.
• Tận dụng FTA: Đẩy mạnh và tận dụng các hiệp định thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam đã ký kết sẽ giúp cá rô phi hưởng mức thuế ưu đãi, tạo lợi thế cạnh tranh về giá.
• Ứng dụng công nghệ: Cần ứng dụng công nghệ và cải tiến quy trình sản xuất để nâng cao hiệu quả và giảm chi phí.
• Đầu tư hạ tầng: Đầu tư vào cơ sở hạ tầng và logistics để đảm bảo quá trình vận chuyển, bảo quản diễn ra nhanh chóng, giữ vững chất lượng sản phẩm từ ao nuôi đến bàn ăn của người tiêu dùng quốc tế.

Lời Kết

Sự tăng trưởng kỷ lục của cá rô phi Việt Nam trong 8 tháng đầu năm 2025 là một tín hiệu đầy khích lệ, mở ra một chương mới cho ngành thủy sản Việt Nam. Với thị trường Mỹ đang ồ ạt gom đơn và nhu cầu tiêu thụ cá rô phi đang ở mức đỉnh, Việt Nam đang đứng trước cơ hội vàng để biến mặt hàng này thành một trụ cột xuất khẩu mới.

Tuy nhiên, thành công bền vững sẽ chỉ đến khi các doanh nghiệp và cơ quan quản lý thực hiện đồng bộ các chiến lược về chất lượng, giá trị gia tăng và xây dựng thương hiệu. Việc chuyển đổi từ một nước có kim ngạch xuất khẩu khiêm tốn sang một nhà cung ứng lớn thứ 2 cho Mỹ đối với sản phẩm phi lê đông lạnh là một minh chứng rõ ràng cho thấy tiềm năng này hoàn toàn nằm trong tầm tay. Cá rô phi Việt Nam đang trên đà khẳng định mình trên bản đồ thủy sản thế giới.