Go Global: Doanh nghiệp Việt Thoát Vùng An Toàn, Chủ Động Vươn Ra Biển Lớn

Tự lực cánh sinh, tận dụng công nghệ số và sự linh hoạt là chìa khóa để doanh nghiệp Việt Nam khẳng định vị thế trên trường quốc tế. Sự chủ động “tự bơi” của doanh nghiệp, kết hợp với vai trò kiến tạo cơ chế và dẫn dắt của Nhà nước, đang “khơi thông dòng chảy Go Global”, đưa thương hiệu Việt tự tin chinh phục các thị trường giá trị cao.

I. Lời Kêu Gọi Khẩn Thiết: Vượt Thoát Vùng An Toàn

Bối cảnh kinh tế toàn cầu biến động phức tạp đang đặt cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là khối doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs), trước một thực tế sống còn: Go Global không còn là một lựa chọn mà là một mục tiêu bắt buộc.

Tại Diễn đàn Xúc tiến Xuất khẩu Việt Nam 2025 với chủ đề “Go Global – Chinh phục thị trường quốc tế”, diễn ra vào ngày 26/11/2025, các chuyên gia và đại diện doanh nghiệp đều thống nhất một quan điểm: Đã đến lúc doanh nghiệp Việt Nam phải vượt ra khỏi vùng an toàn, “tự bơi ra biển lớn” thay vì chỉ trông chờ vào sự hỗ trợ liên tục từ bên ngoài.

Muốn thành công bền vững trên thị trường quốc tế, doanh nghiệp Việt không thể chỉ dựa vào lợi thế về chi phí hay gia công. Họ cần tìm ra sức mạnh nội tại khác biệt, biết tận dụng tối đa lợi thế công nghệ số và sự linh hoạt cố hữu của mình. Chính sự chủ động, dấn thân này của doanh nghiệp, cộng hưởng với sự đồng hành và kiến tạo cơ chế từ Nhà nước, sẽ tạo nên điểm tựa vững chắc nhất để “khai thông” và đẩy nhanh hành trình “Go Global”.

II. Thay Đổi Tư Duy Trong Bối Cảnh Mới

1. Quyết Tâm Mạnh Mẽ Từ Chính Sách

Phát biểu tại diễn đàn, ông Vũ Bá Phú, Cục trưởng Cục Xúc tiến Thương mại (Bộ Công Thương), nhấn mạnh chủ đề “Go Global – Chinh phục thị trường quốc tế” thể hiện quyết tâm mạnh mẽ của Việt Nam trong việc hỗ trợ doanh nghiệp vươn ra thế giới bằng tư duy mới, mô hình mới và cách tiếp cận phù hợp với xu hướng chuyển đổi của thương mại quốc tế, đặc biệt là chuyển đổi số và phát triển bền vững.

Kinh tế toàn cầu đang trải qua những thay đổi sâu sắc: dịch chuyển chuỗi cung ứng, cạnh tranh thương mại gia tăng, tiêu chuẩn xanh siết chặt và thương mại điện tử bùng nổ. Những yếu tố này vừa tạo sức ép lớn, vừa mở ra cơ hội để hàng hóa Việt Nam thâm nhập sâu hơn vào các thị trường giá trị cao như Hoa Kỳ, EU, Nhật Bản, Trung Đông, châu Phi – những thị trường còn nhiều dư địa chưa được khai thác hiệu quả. Với độ mở cao về kinh tế, thương mại, Việt Nam đang đứng trước thời cơ quan trọng để gia tăng thị phần, đa dạng hóa thị trường xuất khẩu và tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.

2. Sự Thật Đau Lòng: “Phần Ngon” Người Khác Hưởng

Mặc dù Việt Nam duy trì tốc độ tăng trưởng xuất khẩu cao, TS. Võ Trí Thành, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược Thương hiệu và Cạnh tranh, đã chỉ ra một nghịch lý: giá trị tạo ra cho doanh nghiệp Việt vẫn quá thấp. Ông Thành thẳng thắn nhận định: “Chúng ta làm nhiều, nhưng ‘phần ngon’ trong chuỗi giá trị lại nằm ở người khác.”

Điều này phản ánh một thực tế là nhiều doanh nghiệp Việt vẫn đang mắc kẹt ở khâu gia công hoặc xuất khẩu thô, thiếu khả năng kiểm soát kênh phân phối và xây dựng thương hiệu quốc tế.

3. Thách Thức Eo Hẹp Về Nguồn Lực

Hành trình Go Global đối với doanh nghiệp, đặc biệt là SMEs, chất đầy những rào cản. Một chuyên gia tại diễn đàn đã mổ xẻ về sự eo hẹp của nguồn lực nội tại:

• Doanh nghiệp nhỏ và vừa có ba nguồn lực chính: nhân lực, vật lực và tài chính.
• Thực tế, vật lực và tài chính đã khó khăn, khu vực doanh nghiệp này dường như chỉ còn lại mỗi con người là lợi thế cạnh tranh lớn nhất.

a. Bỏ Quên Xuất Khẩu Dịch Vụ: Bên cạnh nguồn lực hạn chế, việc quá chú trọng vào xuất khẩu hàng hóa mà bỏ quên xuất khẩu dịch vụ là một điểm yếu cần khắc phục. Vị chuyên gia này nhấn mạnh: “Chúng ta cần phải tập trung vào xuất khẩu dịch vụ. Bởi việc này nhanh hơn rất nhiều so với việc xuất khẩu hàng hóa.” Đơn cử, thị trường dịch vụ ở Hoa Kỳ rất tiềm năng, với chi phí thiết kế hàng năm có thể lên tới 74 – 140 tỷ USD trong tổng chi tiêu xây dựng khoảng 1.100 tỷ USD. Đây là mảnh đất màu mỡ cho các doanh nghiệp dịch vụ Việt.

b. Rào Cản Thủ Tục Hành Chính: Đáng chú ý, rào cản thủ tục hành chính vẫn là một vướng mắc khiến doanh nghiệp loay hoay. Đại diện doanh nghiệp nông nghiệp chia sẻ, dù đã đầu tư cho sản phẩm chất lượng cao như gạo ST25, doanh nghiệp vẫn “bí đường đi” vì không có giấy phép xuất khẩu, dù đã thương lượng được với khách hàng.

Giải đáp thắc mắc này, ông Ngô Chung Khanh, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách Thương mại Đa biên (Bộ Công Thương), khẳng định: “Thực chất về cơ bản chính sách của chúng ta là thông thoáng, hầu như không có giấy phép xuất khẩu. Đối với ngành gạo, đó đơn giản là điều kiện để đáp ứng xuất khẩu” nhằm mục đích đảm bảo chất lượng, uy tín cho hàng hóa xuất khẩu Việt Nam. Tuy nhiên, việc truyền đạt và hướng dẫn các “điều kiện” này cần phải rõ ràng, dễ tiếp cận hơn để doanh nghiệp không còn cảm thấy “bí đường”.

III. Chiến Lược Đột Phá: “Chiến Tranh Du Kích” Trong Kỷ Nguyên Số

Trước những thách thức nội tại và bối cảnh cạnh tranh toàn cầu gay gắt, các chuyên gia gợi mở một tư duy hành động mềm dẻo, linh hoạt, tận dụng tối đa lợi thế của kỷ nguyên số.

1. Dựa Vào Hai Sức Mạnh Cốt Lõi

Một chuyên gia tại diễn đàn đã đề xuất doanh nghiệp Việt cần dựa vào hai sức mạnh lớn nhất của dân tộc: “Chiến tranh nhân dân và chiến tranh du kích”. Điều này có nghĩa là, để đi ra toàn cầu, không thể đi theo lối mòn “vác hàng hóa ra bán” vì tính cạnh tranh cực kỳ cao.

Thay vào đó, chiến lược Go Global hiện đại phải bao gồm:

• Phát triển Thương hiệu trên Không gian Mạng: Tập trung sử dụng các nền tảng truyền thông xã hội toàn cầu như Facebook, LinkedIn, Instagram để trực tiếp tiếp cận khách hàng và truyền thông thương hiệu.
• Tận dụng “Chiến tranh Nhân dân” (Sức mạnh Cộng đồng): Phát triển một cộng đồng lớn, được đào tạo và kết nối trên không gian số, tạo ra sự lan tỏa và ủng hộ mạnh mẽ cho sản phẩm/dịch vụ Việt Nam.

2. Mô Hình Kinh Doanh Hiện Đại: Dropshipping và Thương mại Điện tử Xuyên Biên giới

Ứng dụng mô hình hiện đại là chìa khóa để vượt qua rào cản về vật lực và tài chính. Doanh nghiệp cần tập trung vào:

• Xuất khẩu qua không gian mạng: Tận dụng các sàn thương mại điện tử lớn.
• Mô hình Dropshipping (bán hàng không cần lưu kho): Giúp SMEs giảm thiểu rủi ro về vốn, kho bãi và logistics quốc tế phức tạp, cho phép họ tập trung tối đa vào Marketing, Xây dựng thương hiệu và Vận hành khách hàng.

3. Lợi Thế Không Gian Mạng Của Người Việt

Chuyên gia còn chỉ ra một lợi thế đặc biệt của Việt Nam so với đối thủ cạnh tranh lớn: “Người Trung Quốc rất giỏi về sản xuất và bán hàng B2B, nhưng không giỏi về thương mại điện tử như Việt Nam”. Lý do là họ chặn các mạng xã hội toàn cầu (Facebook, Instagram, WhatsApp…), trong khi người Việt Nam đã tiếp cận với những nền tảng này từ rất sớm, tạo ra một thế hệ nhân sự có kinh nghiệm và am hiểu sâu sắc về Digital Marketing toàn cầu.

Mặt khác, thay vì cạnh tranh trực diện, doanh nghiệp Việt hoàn toàn có thể hợp tác với các nguồn lực sản xuất lớn từ nước láng giềng để cùng xuất khẩu ra toàn cầu, tận dụng thế mạnh sản xuất của họ và thế mạnh thương mại điện tử của người Việt.

IV. Sức Mạnh Kiến Tạo Từ Nhà Nước

Bên cạnh chiến lược nội tại, doanh nghiệp cũng bày tỏ khát vọng về sự đồng hành mạnh mẽ hơn từ cơ quan Nhà nước, đặc biệt trong việc cung cấp thông tin thị trường và đào tạo chuyên sâu.

Đại diện Tập đoàn Thành Vinh mong muốn Bộ Công Thương mở rộng và chuyên sâu hơn các hội thảo về xúc tiến thương mại đến nhiều tỉnh, thành, địa phương để doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận thông tin thị trường và chính sách.

Đáp lại sự mong mỏi này, ông Vũ Bá Phú cho biết Bộ đã thường xuyên tổ chức giao ban xúc tiến thương mại trực tiếp và trực tuyến với hệ thống thương vụ, đảm bảo dòng chảy thông tin thông suốt.

1. Chương trình “Go Global” Giai đoạn 2026 – 2035

Bổ sung thêm, ông Trần Huy Hoàn, chuyên viên chính Vụ Kế hoạch, Tài chính và Quản lý doanh nghiệp (Bộ Công Thương), tiết lộ các định hướng hỗ trợ đã được đưa vào “Chương trình Vươn ra thị trường quốc tế giai đoạn 2026 – 2035 (Go Global)” và đang chờ Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Chương trình này tập trung vào ba nhóm nhiệm vụ cốt lõi, tạo một hệ sinh thái đồng bộ cho doanh nghiệp “ra biển lớn”:

• Nhóm 1: Nâng cao năng lực và nhận thức: Đào tạo chuyên sâu, cung cấp thông tin thị trường chính xác và bồi dưỡng tư duy Go Global cho doanh nghiệp.
• Nhóm 2: Triển khai chương trình thí điểm: Hỗ trợ doanh nghiệp tham gia sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu, thúc đẩy chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, và khuyến khích đầu tư trực tiếp ra nước ngoài.
• Nhóm 3: Phát triển lực lượng tiên phong: Xây dựng đội ngũ dẫn dắt gồm các doanh nghiệp lớn có thương hiệu quốc tế, cùng với các doanh nghiệp nhỏ và vừa sáng tạo, có tiềm năng vươn lên thành “kỳ lân khu vực”.

V. Kết Luận: Tinh Thần “Dấn Thân” Là Yếu Tố Quyết Định

Theo các chuyên gia, Go Global không phải cuộc chơi của riêng doanh nghiệp lớn, mà là một cuộc chiến của toàn bộ cộng đồng. Nhà nước tạo hệ sinh thái, còn doanh nghiệp phải “dấn thân”.

Đã đến lúc doanh nghiệp Việt Nam phải vượt ra khỏi vùng an toàn, chấp nhận rủi ro và “tự bơi ra biển lớn” bằng chính đôi tay và trí tuệ của mình, thay vì thụ động chờ đợi sự hỗ trợ liên tục. Điều này bao gồm cả việc thay đổi tư duy quản trị, đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ (chuyển đổi số), đổi mới sản phẩm, và xây dựng thương hiệu để có thể cạnh tranh một cách sòng phẳng và hiệu quả trên thị trường quốc tế.

Tương lai của thương hiệu Việt nằm ở sự chủ động, linh hoạt và sáng tạo của chính doanh nghiệp. Con đường đi đã được vạch ra, cơ chế đang được kiến tạo; giờ là lúc doanh nghiệp Việt cần bản lĩnh, tự tin để đưa lá cờ thương hiệu Việt tung bay trên toàn cầu.

Theo: VNeconomy