Thách Thức Toàn Cầu Và Những Bước Tiến Của Việt Nam Trong Cuộc Chiến Chống Ô Nhiễm Nhựa

Ô nhiễm nhựa đã vượt ra khỏi giới hạn của một vấn đề môi trường đơn thuần, trở thành một khủng hoảng toàn cầu đòi hỏi một sự can thiệp thống nhất và mạnh mẽ. Với mức rác thải nhựa toàn cầu đã chạm mốc 1 tỷ tấn và dự báo sẽ tiếp tục tăng mạnh, áp lực lên các hệ sinh thái trên cạn và dưới biển ngày càng trở nên nghiêm trọng. Không ngạc nhiên khi Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) đã xếp ô nhiễm nhựa vào top 10 rủi ro toàn cầu nghiêm trọng nhất.

🚧 Bế Tắc Đàm Phán Toàn Cầu: Thách Thức Lớn Nhất

Thách thức lớn nhất hiện nay nằm ở việc xây dựng một khuôn khổ pháp lý quốc tế có tính ràng buộc. Phiên họp lần thứ năm của Ủy ban Đàm phán Liên chính phủ (INC-5.2) về Thỏa thuận toàn cầu về ô nhiễm nhựa mới đây đã kết thúc mà chưa tìm được tiếng nói chung giữa các quốc gia thành viên. Sự khác biệt về trình độ phát triển, năng lực kinh tế, và cách tiếp cận về trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất (EPR) hay các mục tiêu giảm thiểu nhựa nguyên sinh đã khiến quá trình đi đến một thỏa thuận toàn cầu có tính ràng buộc pháp lý bị đình trệ.

Các chuyên gia tại Hội thảo “Việt Nam đối với tiến trình sau Phiên INC 5.2 Thỏa thuận toàn cầu về ô nhiễm nhựa” đã nhấn mạnh tính chất phức tạp của vấn đề. Giai đoạn đàm phán tiếp theo sẽ vẫn đầy cam go, khi các bên cần phải dung hòa giữa lợi ích kinh tế của ngành công nghiệp nhựa và nhu cầu bảo vệ môi trường cấp bách.

🇻🇳 Việt Nam: Tham Gia Chủ Động, Hành Động Quyết Liệt Trong Nước

Trong bối cảnh toàn cầu còn nhiều tranh cãi, Việt Nam không chỉ tham gia tích cực vào tiến trình đàm phán mà còn thể hiện sự chủ động và quyết tâm cao trong việc giải quyết vấn đề rác thải nhựa ngay tại sân nhà.

1. Thực trạng cấp bách tại Việt Nam: Tình trạng ô nhiễm nhựa tại Việt Nam là một thách thức không hề nhỏ. Với lượng rác thải nhựa ước tính khoảng 8.039 tấn mỗi ngày, và việc sử dụng nhựa dùng một lần cùng nhựa khó phân hủy còn phổ biến, đã dẫn đến tình trạng rò rỉ rác thải nhựa nghiêm trọng ra biển.

2. Mục tiêu rõ ràng và quyết tâm chính trị: Chính phủ Việt Nam đã đặt ra những mục tiêu đầy tham vọng:

• Đến năm 2030, giảm 75% lượng rác thải nhựa đại dương.
• Loại bỏ nhựa dùng một lần tại các khu du lịch và khu bảo tồn biển.

3. Quan điểm và vai trò tại INC-5.2: Tại các phiên đàm phán, Việt Nam đã khẳng định lập trường ủng hộ một Thỏa thuận công bằng, tôn trọng sự khác biệt về trình độ phát triển giữa các quốc gia. Việt Nam cũng nhấn mạnh sự cần thiết của hợp tác công bằng và ủng hộ một cơ chế tài chính minh bạch để hỗ trợ chuyển đổi ngành nhựa tại các nước đang phát triển.

4. Hành động trong nước và Cơ chế hợp tác: Việt Nam đang nỗ lực hoàn thiện khung chính sách (như Luật Bảo vệ Môi trường 2020), huy động nguồn lực và thúc đẩy các mô hình kinh tế tuần hoàn. Chương trình Đối tác hành động quốc gia về nhựa (NPAP) Việt Nam đóng vai trò là cầu nối quan trọng, tổ chức tham vấn đa bên và củng cố lập trường quốc gia, đảm bảo hành động trong nước đồng bộ với mục tiêu toàn cầu.

💡 Cơ Hội Cho Doanh Nghiệp Việt Nam

Thỏa thuận toàn cầu về ô nhiễm nhựa, ngay cả khi chưa hoàn thành, đã tạo ra một xu hướng chuyển đổi không thể đảo ngược, mang lại cơ hội lớn cho doanh nghiệp Việt Nam.

• Tiếp cận Tài chính xanh và Tín chỉ nhựa: Các doanh nghiệp chuyển đổi sang mô hình bền vững sẽ dễ dàng tiếp cận các nguồn vốn xanh và cơ chế tín chỉ mới, tạo lợi thế cạnh tranh.
• Đổi mới Công nghệ và Cải thiện Quản trị: Các quy định quốc tế về giảm nhựa nguyên sinh, tăng cường tái chế và minh bạch hóa chuỗi giá trị sẽ thúc đẩy đổi mới công nghệ (ví dụ: công nghệ tái chế hóa học) và nâng cao tiêu chuẩn quản trị môi trường (ESG).
• Khuyến nghị từ UNDP: Đại diện Chương trình Phát triển Liên Hợp Quốc (UNDP) đã khuyến khích doanh nghiệp Việt Nam chủ động hành động sớm, nắm bắt các cơ hội này và tích cực tham gia vào các mô hình hợp tác công-tư để nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

🌟 Chuyển Đổi Mang Tính Bước Ngoặt

Các chuyên gia đều đồng thuận rằng, một thỏa thuận nhựa toàn cầu sẽ là bước ngoặt mang tính lịch sử. Nó không chỉ thúc đẩy việc hoàn thiện hệ thống pháp luật và quy định trong nước mà còn mở ra cánh cửa tiếp cận nguồn tài chính, chuyển giao công nghệ và hỗ trợ nâng cao năng lực cho các quốc gia đang phát triển như Việt Nam. Sự chuyển đổi này đòi hỏi một tầm nhìn dài hạn, sự kiên trì trong đàm phán quốc tế, và hành động quyết đoán, phối hợp ở cấp độ quốc gia.